Ο εγωκεντρισμός και ο μαζοχισμός - μια προσέγγιση του «Δον Ζουάν»

Στις σκανδαλιστικές παραστάσεις το μεγαλύτερο ενδιαφέρον το έχουν οι αντιδράσεις των θεατών. Στις προκλήσεις των διαλόγων ή στα πιστεύω του πρωταγωνιστή τα αμφιλεγόμενα συναισθήματα κατέχουν τον κύριο ρόλο ενός παρατηρητή. Η πρώτη έκδοση του Δον Χουαν (Juan), όλοι οι ισπανόφωνοι/ισπανολάτρεις φίλοι μου καταλαβαίνουν την προφορά, ήταν λοιπόν το 1630 από τον Ισπανό δραματουργό, Τίρσο ντε Μολίνα (Gabriel Teyez).

Το όνομα Δον Ζουάν, αποτελεί μεταφορά του ορισμού του ρόλου γυναίκα, για έναν άνδρα που συμπεριφέρεται ως γυναίκα. Όχι ως τυχαία γυναίκα, αλλά ως ιερόδουλη γυναίκα, έναν ρόλο γυναίκας στιγματισμένο κοινωνικά με περίσσια κατακραυγή ανά τους αιώνες, που πάντα όμως είχε σάρκα και οστά, σε όλο το μήκος και πλάτος της ιστορίας του ανθρώπου. Το γιατί εύκολο να το μαντέψει κανείς… το αφήνω στην κρίση σας.

Κι ενώ ο άνδρας φαντάζει κυνηγός, ο ίδιος ο άνδρας διαχέει την σάρκα του αριστερά-δεξιά σε “απόρθητα” κορμιά που γίνονται εμμονή του μέχρι να κατακτηθούν !!! Όλη η λίμπιντο αναλίσκεται στο σχέδιο πολιορκίας και εκπόρθησης του θηράματος! Και μετά τίποτα… μετά κενό… τόσο στο θύμα όσο και στον θύτη (δεν θα τα ορίσω τα τελευταία, μιας κ ποικίλουν ανά ιδιοσυγκρασία, κουλτούρα και θρησκεία). Ο Δον Ζουάν αφοσιωμένος στην ‘Τέχνη της Ύβρις’, σκορπίζει ταραχή στις ανυποψίαστες καρδιές των γυναικών που βρίσκονται στο διάβα του.  O Λέοπορντ Φον Ζαχερ-Μαζοχ στο βιβλίο του «η Αφροδίτη με την γούνα» γράφει χαρακτηριστικά για την «βασανιστική ευτυχία να λατρεύεις τον άλλο που παίζει μαζί σου, να είσαι σκλάβος μια θεσπέσιας τυραννικής ύπαρξης. Ακόμα και ο μεγαλόσωμος Σαμψών, ο ήρωας, αφέθηκε στα χέρια της Δαλιδά, η οποία τον πρόδωσε ξανά και ξανά. Ακόμα και όταν οι Φιλισταίοι τον έδεσαν και του έβγαλαν τα μάτια, εκείνα παρέμειναν μέχρι τέλους γεμάτα πάθος και έρωτα στραμμένα στην όμορφη γυναίκα που τον πρόδωσε». Αυτό ακριβώς βίωναν οι γυναίκες που άγγιζε, χαρίζοντας τους τον «ουρανό» που δεν πίστευε.

Ο εγωκεντρισμός και ο ναρκισσισμός του Δον Ζουάν, τον πυροδοτούσαν στις πιο ακραίες και κραυγαλέες συμπεριφορές. Στους εκπληκτικά παραληρηματικούς μονολόγους του, αναφερόταν στο πάθος του έρωτα. Το πάθος του έρωτα για τον εαυτό του και κανέναν άλλο. Πίστευε ότι το φιλί του, ήταν το ωραιότερο δώρο στους γύρω του. Μπορούσε να διαγράψει χρέη, να απαλύνει τον πόνο των φτωχών και να θεραπεύσει ανίατα πάθη. Στο μυαλό του ο εαυτός του κατείχε την υψηλότερη θέση στα εγκόσμια και ακόμα και στον «ουρανό». Ο «ουρανός ξέρει, ο «ουρανός βλέπει», «η Τίσης του ουρανού δεν θα αργήσει». Φράσεις που επαναλαμβάνονταν μέσα στο έργο. Με κεντρική ιδέα την απιστία. Η οποία ενσαρκώνεται στην μορφή της Δόνα Ελβίρα, της συζύγου του. Όπως αντιλαμβάνεστε το θέμα της απιστίας, έχει τις ρίζες του βαθιά στους αιώνες και κρύβονταν πάντα με το ίδιο τρόπο, κάτω από τα ίδιο χαλάκι ακριβώς όπως και σήμερα. Ίδιο το θέμα, ίδιο και το χαλάκι, ίδια η γεύση, ίδιος ο πόνος της προδοσίας. Της προδοσίας της αφοσίωσης, του πάθους, της αγάπης. Έχω ακούσει πολλές φορές, «μα την αγαπάω την γυναίκα μου», «τον σέβομαι τον σύζυγό  μου» και ξέρετε κάτι? Τους πιστεύω. Αλήθεια τους αγαπούν και τους σέβονται τους συντρόφους τους εκείνοι που απιστούν. Αυτόν που δεν σέβονται είναι τον εαυτό τους, που δεν βρίσκει την δύναμη να παραδεχτεί πόσο μόνος αισθάνεται μέσα στην σχέση και πόσο έχει αποξενωθεί από την ίδια την σχέση. Και επειδή το κήρυγμα δεν το σηκώνει η ανθρώπινη φύση, γιατί απλά στο κήρυγμα όλοι κλείνουν τα αυτάκια τους, δεν πρόκειται περί τούτου. Πρόκειται για τον φόβο της απόρριψης, αυτός που προδίδει φοβάται περισσότερο συνήθως μην απορριφθεί παρά το κυνήγι της εφήμερης αναγνώρισης και της ενστικτώδους τάσης να θρέψει την ικανοποίηση του. Κι αναλόγως την κουλτούρα, την θρησκεία και το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι αυτό αυξομειώνεται και διογκώνεται.

Ο Δον Ζουάν πεθαίνει μόνος. Παρά τις χιλιάδες αγκαλιές που πήρε και έδωσε, κλείνει τα μάτια του μόνος, χωρίς καν την φιλευσπλαχνία του πιστού του υπηρέτη. Και αν κάποιος υψώσει τον αντίλογο , πως δηλαδή στον θάνατο είμαστε όλοι μόνοι, θα του απαντήσω, πως δεν είναι αλήθεια. Στον θάνατο έχουμε προεπιλέξει αυτούς που επιθυμούμε δίπλα μας και προσευχόμαστε να είναι εκεί μαζί μας μέχρι την τελευταία στιγμή δίπλα μας, για να πάρουμε μαζί μας στον άλλο κόσμο εκτός από την εικόνα, το άγγιμα, την μυρωδία και την αγκαλιά τους.